Valderejo
Gure bidaiaren erdialdera iritsi gara. Etapa honek gure lurraldearen mendebaldeko muturra ezagutzera garamatza. Han bizi dira sai arreak eta paisaia harrigarriaz gozatzen dute. Valderejoko parke naturala izen bereko haranean zehar zabaltzen da. Lurraldeko parke naturalik txikiena izan arren, bere edertasuna nahiz garrantzia izugarriak dira.
Parkeko bidezidorretatik ibiliko gara, eta gure arbasoen lanak erakutsiko dizkigute. Historiaren hastapenetan, gizon-emakumeak lurralde horietan bizi ziren jadanik. Horren lekuko dira San Lorentzoko tumulu-eremua edo Lerongo Menhirra.
GJH 15.7: Isileko ehiza eta espezie babestuen trafikoa kontrolatzea
Isileko ehiza eta espezie babestuen trafikoa, animalientzat ez ezik, basoko landareentzat eta zuhaitz babestuen egurrerako ere mehatxu dira oraindik ere. Elefanteak, errinozeroak, pangolinak, felidoak, narrastiak, arrainak eta txoriak eta beste 6.000 espezie legez kanpoko merkataritzaren biktima izaten jarraitzen dute, era masiboa, mundu osoan. Ezagutzen diren 8.300 animalia-arrazetatik % 22 desagertzeko arriskuan daudela kalkulatzen da.
Isileko ehizak biodibertsitateari dakarkion kalte konponezinaz gain, animalia basatiak ukitzeak dakartzan osasun-arriskuak ere gehitu behar zaizkio, animalietatik gizakietara transmititzen diren gaixotasun zoonotikoak direla-eta. Legez kanpo lortutako bizitza basatiaz ez hitz egiteagatik, edozein osasun-kontroletik kanpo baitago eta gizakiak birus berrien eraginpean jartzen baititu.
Habitat naturala eta haren izaki bizidunak babesteko egindako ahaleginengatik nabarmentzen da Araba, lurraldeko azaleraren % 28 babestuta baitu. 29 naturgune ditu, eta Euskadiko Natura 2000 Sarearen erdia baino gehiago osatzen dute. 84.000 hektarea babestu orotara; kontinentean geratzen den bisoi europarraren populazio eskasaren zati bat bertan dago, beste espezie batzuen artean.
